Muzeum
Muzeum
Dyrektor Muzeum - o. Efrem Obruśnik OFM
Zastępca Dyrektora Muzeum - o. Marcin Kozdrach OFM
Kontakt w sprawie oprowadzania: (+48) 725305777
Przy bazylice mieści się założone w roku 1971 przez o. Kajetana Grudzińskiego (+1986) Muzeum Prowincji, które gromadzi przedmioty zabytkowe z utraconych po Drugiej Wojnie Światowej klasztorów wschodnich, a także z innych klasztorów Prowincji. Pomieszczenia poszerzone w ostanich latach obejmują zbiory obrazów, rzeźb i wytworów rzemiosła artystycznego.
LOKALIZACJA
Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów w Leżajsku stanowi integralną część znacznego kompleksu zabytkowego, w skład którego wchodzi wzniesiona w latach 1618-
Muzeum mieści się w obrębie południowo-
Do najbardziej interesujących części zabudowań muzealnych należą podpiwniczenia. Tworzy je ciąg dwóch sal zlokalizowanych pod południowym skrzydłem klasztoru oraz sala znajdująca się pod zakrystią, której wnętrze otwiera się do niedawno odkrytych fragmentów XVII-
HISTORIA
Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów w Leżajsku od 1971 roku gościło w swych progach wiele wycieczek, dostojników kościelnych i państwowych, pielgrzymów nawiedzających tutejsze sanktuarium, przedstawicieli rozmaitych środowisk, młodzież i dzieci. Od samego początku traktowane jest jako integralna część tutejszego sanktuarium.
Idea powstania muzeum dotyczyła troski o dziedzictwo powstałe zarówno w bernardyńskich warsztatach klasztornych, jak zawdzięczające swe zaistnienie inicjatywie samych fundatorów. Burzliwe dzieje Kościoła katolickiego w Polsce, przypadające na czasy najazdów szwedzkich, zrywów narodowowyzwoleńczych i kasat będących jedną z form odwetu za inicjatywy patriotyczne polskiego duchowieństwa -
Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów powstałe w Leżajsku stanowi rezultat starań podjętych w latach sześćdziesiątych obecnego stulecia o zabezpieczenie i wyeksponowanie ważniejszych pamiątek po zakonnikach i dobrodziejach, w tym także zabytków sztuki pochodzących z konwentów aktualnie funkcjonujących w kraju oraz placówek, które po II Wojnie Światowej weszły w obręb Związku Radzieckiego. Sprowadzone do Polski w wyniku repatriacji paramenty liturgiczne, detale nastaw ołtarzowych, obrazy i inne obiekty ruchomego wyposażenia poszczególnych świątyń i domów zakonnych, włączane bywały do nowych inwentarzy, w niektórych jednak przypadkach utraciwszy swą pierwotną przydatność, stawały się częścią niejednego podręcznego depozytu. W celu zachowania ich dla potomnych i zabezpieczenia cennych ruchomości wyłączonych z użytku w obrębie funkcjonujących dotąd konwentów w Polsce, postanowiono powołać do istnienia instytucję o charakterze muzealnym. Placówka tego typu, realizując wymienione wyżej cele, miała tym samym upowszechniać bernardyński dorobek kulturalny nagromadzony w ciągu wieków. Czynnikiem mobilizującym do tworzenia elementarnych podstaw legislacyjnych tejże instytucji były niewątpliwie, uwieńczone sukcesem, prace organizacyjne i inwentaryzacyjne podejmowane w latach 60-
Projekt założenia Muzeum Prowincji zatwierdzony został na kongregacji prowincjalnej w 1960 r. Do realizacji sformułowanych wtedy postulatów przystąpiono wszakże dopiero po kapitule prowincjalnej w 1963 r., podczas której uchwalono, by siedzibą mającej powstać instytucji były zabudowania Klasztoru Ojców Bernardynów w Leżajsku. Dnia 18 stycznia 1971 r. wyłoniono Komisję do Spraw Muzeum Prowincji, w skład której weszli: o. Aleksy Dębowski wikariusz Prowincji, o. Jan Berhmans Głowacki przełożony leżajskiego konwentu i o. Tadeusz Dudzic student historii sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Przewodniczącym powyższego gremium został o. Kajetan Grudziński ówczesny dyrektor Muzeum.
Od czasu otwarcia zbiorów do 1978 r., z przerwami w latach 1973 i 1974, trwały prace konserwatorskie. Obiekty przeznaczone do ekspozycji sprowadzane były z różnych klasztorów Prowincji w trakcie trwania prac organizacyjnych i konserwatorskich. Pochodziły one ze Lwowa, Sokala, Zbaraża, Gwoźdźca, Husiatyna, Krystynopola, a także z Kalwarii Zebrzydowskiej, Krakowa, Tarnowa, Opatowa Kieleckiego, Łęczycy, Skępego, Radecznicy i Leżajska. Do zbiorów włączano początkowo głównie obrazy o treści religijnej, portrety dobrodziejów i znamienitych zakonników, rzeźby ołtarzowe i paramenty liturgiczne. W 1978 r. muzeum posiadało już około tysiąca eksponatów, w tym przeszło połowę pochodzących z repatriacji. O. Kajetan Grudziński piszący w 1978 r. sprawozdanie ze swej działalności stwierdza, że "zabytki z klasztorów wschodnich, które dochowały się do czasu utworzenia Muzeum Prowincji w Leżajsku, zostały w 90% zabezpieczone i eksponowane. Mając na względzie dalszy rozwój kierowanej przez siebie instytucji, wspominał o potrzebie odpowiedniej adaptacji pomieszczeń nad kaplicą Św. Dydaka, znajdującą się w obrębie jednej z XVII-
Ze sprawozdania sporządzonego w 1978 r. wynika, że Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów zyskało już wtedy niemały rozgłos i uznanie znawców. Świadczą o tym wpisy dokonywane w Księdze Pamiątkowej Muzeum. Opinie te posiadały ogromne znaczenie dla organizatorów. W krótkim czasie swego istnienia muzeum stało się drugim po bazylice celem wypraw turystycznych do Leżajska. Początkowo zwiedzanie organizowano głównie wycieczkom mało liczebnym. W gronie przybywających nie brakowało od samego początku cudzoziemców. W 1975 r. zanotowano około sześćdziesiąt grup, w tym turystów ze Stanów Zjednoczonych, Kanady, Francji i Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W 1976 r. wspomina się o dziewięćdziesięciu grupach, w roku następnym było ich już około sto dwadzieścia. We wpisach dominuje nuta zachwytu i podkreślanie znaczenia troski o piękno zachowanej przeszłości.
Lata 80-
Dnia 28 sierpnia 1996 r. zmarł w Krakowie o. Kajetan Grudziński. Następcą o. Kajetana na urzędzie dyrektora muzeum został w 1988 r. o. dr Efrem Obruśnik.
Niespodziewany wakat na urzędzie dyrektora muzeum nie wstrzymał jednak trwających od pewnego czasu działań reorganizacyjnych, którymi objęte zostały niektóre sale ekspozycyjne i część podpiwniczenia południowego skrzydła klasztoru. Celem żmudnych i szeroko zakrojonych prac było zaadaptowanie na potrzeby muzeum zabytkowych i bardzo atrakcyjnych z historycznego punktu widzenia podziemi. Już jesienią 1986 r. przeprowadzono gruntowne rozeznanie zawartości magazynów i depozytów muzealnych, a także brakowanie niektórych ciągów ekspozycyjnych. Przy tej sposobności sporządzono nowy spis całości zbiorów. Pracami kierował, studiujący jeszcze wówczas historię sztuki w Lublinie, o. Efrem Obruśnik.
We wrześniu 1987 r. powołana została Komisja do Spraw Muzeum Prowincjalnego i Misyjnego, w skład której weszli: o. Oktawian Jusiak przełożony leżajskiego klasztoru w latach 1984-
W rezultacie działań reorganizacyjnych prowadzonych od 1989 r. do czasów obecnych Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów w Leżajsku powiększone zostało kilkakrotnie. Stan taki jest implikacją prac remontowo-
Głównym celem Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów w Leżajsku jest w dalszym ciągu gromadzenie, konserwowanie, dokumentowanie, przechowywanie i udostępnianie bezcennych pamiątek zakonu, świadczących o wielowiekowych dziejach i wieloaspektowej działalności tej wspólnoty oraz ilustrujących na wybranych przykładach ważniejsze dziedziny dorobku wniesionego przez polskich obserwantów franciszkańskich w kulturę narodową. Cele te muzeum realizuje przez prezentowanie swych zbiorów przybywającym do Leżajska pielgrzymom i turystom, a także przez współpracę z innymi, podobnymi instytucjami kościelnymi i państwowymi w kraju i poza jego granicami polegającą m.in. na współudziale w organizowaniu wystaw czasowych. W swych poczynaniach muzeum zawdzięcza sporo życzliwej otwartości wielu ludzi, którzy świadczą bezinteresownie wieloraką pomoc na rzecz jego potrzeb.
ORGANY LEŻAJSKIE:
W poniższych linkach znajdują sie strony internetowe poswięcone leżajskim organom:
Strona Bernardyni OFM
Leżajsk baroque pipe organ -